Wie in de wereld van mensen met een ernstige auditieve en/of visuele beperking verkeert, kan zich niet aan de indruk onttrekken dat de positie van deze groep op de arbeidsmarkt slecht is. Er is veel onderzoek gedaan naar de arbeidsdeelname, soort werk en hoogte van het salaris. Op alle vlakken scoren ernstig slechthorende, ernstige slechtziende, dove en blinde medewerkers minder goed, dan hun horende of ziende collega’s. Als we al kunnen spreken van collega’s, want de werkloosheid bij deze groep mensen met een normaal denkend en lerend vermogen is nog altijd schrikbarend hoog.
Vanuit zowel de mensen met een beperking, als (potentiële) werkgevers is er een grote behoefte aan een pragmatische insteek. Er zijn in Nederland verschillende bemiddelingsbureaus die werkgevers en geschikte kandidaten aan elkaar koppelen. Een goed voorbeeld hiervan is Ctalents, dat - wanneer er een aanpassing aan de werkplek nodig is - hulp inschakelt van Hoorexpert. Sandra Ballij (Ctalents) en Karin van den Berg (Hoorexpert) vertellen over hun aanpak.
Kunnen jullie iets vertellen over Ctalents en Hoorexpert?
Sandra: Ctalents is gespecialiseerd in de bemiddeling tussen mensen met een visuele of auditieve uitdaging of een combinatie van beide, en werkgevers. Wij hebben als doel met duurzame banen de werkloosheid onder onze doelgroep flink te verlagen. Ctalents heeft een uitgebreide database met enthousiaste werkzoekenden, die allemaal een visuele en/of auditieve beperking hebben. Eigenlijk is dit de enige overeenkomst tussen alle kandidaten in onze database. Naast de beperking, zijn het allemaal mensen met normale verstandelijke vermogens, individuele wensen en talenten. Daarnaast proberen wij werkgevers te inspireren en te stimuleren om bij het uitzetten van een vacature ook te denken aan onze getalenteerde werkzoekenden.
Karin: Hoorexpert richt zich met dochteronderneming HearSolutions op de aanvullende hulpmiddelen voor slechthorenden. Dat kunnen bijvoorbeeld TV-systemen, wek- en waarschuwingssystemen of ringleidingen zijn voor thuis, maar met onze systemen en technische kennis kunnen wij ook werkplekaanpassingen verrichten. Een werkplekaanpassing kan een werkplek geschikt maken voor een nieuwe werknemer met een beperking, of een bestaande werkplek geschikt houden voor iemand van wie het gehoorverlies verergert. Deze werkplekaanpassingen worden over het algemeen vergoed door de zorgverzekeraar.
Meerdere bureaus houden zich bezig met het bemiddelen tussen werkgever en mensen met een beperking. Waarin onderscheidt Ctalents zich van de rest?
Sandra: Mensen met een visuele of auditieve beperking hebben over het algemeen minder werkervaring dan ziende en horende jongeren. Horende en ziende jongeren beginnen vaak met een bijbaantje en van die paar uurtjes werk per week leer je ontzettend veel over zogenaamde arbeidsethos, zoals op tijd komen, hoe je contact hebt met je collega’s en werkgever. Daarnaast krijg je zelfvertrouwen, verandert je zelfbeeld, en ontdek je wat je leuk vindt en wat niet. Allemaal waardevolle informatie die toepasbaar is in je carrière.
Sommige kandidaten in onze database hebben nog geen idee wat ze zouden willen doen. Bijvoorbeeld omdat ze op school of binnen het gezin vanwege hun beperking niet zijn gestimuleerd om na te denken over hun carrière-mogelijkheden. Daarom begeleiden we al onze kandidaten intensief; standaard word een IQ en EQ-test gedaan, en persoonlijkheidstesten. Daarmee leert een kandidaat in te zien wat zijn of haar mogelijkheden zijn en wat bij hem of haar past.
Bij Ctalents richten we ons op wat een kandidaat allemaal wél kan en noemen de beperking bewust een zintuiglijke of auditieve uitdaging. Onze kandidaten hebben vaak geleerd om te praten over wat hun beperking inhoudt en hebben in het medische circuit gehoord dat ze moeten accepteren dat ze niet alles kunnen. Om hier veel nadruk op te leggen in een sollicitatiegesprek is nadelig voor de kandidaat. Een deel van onze begeleiding kan daarom ook bestaan uit het oefenen van dit soort gesprekken. Wij adviseren de kandidaat om kort te vertellen wat hun uitdaging inhoudt en zelf op voorhand oplossingen aan te dragen voor mogelijke problemen op de werkvloer.
Karin: Bedrijven die niet of weinig hebben gewerkt met ernstig slechthorende of dove werknemers hebben zelf meestal geen kennis over hulpmiddelen. Deze onwetendheid kan de drempel om deze werknemers aan te nemen verhogen. Werkgevers die kunnen kiezen uit horende en slechthorende kandidaten, zullen al gauw kiezen voor de horende medewerker. De werkgever voelt zich niet verplicht om zich in te spannen voor nieuwe medewerkers die van buiten de organisatie worden aangenomen. Voor laatdoven of plotsdoven die al werkzaam zijn binnen een bedrijf, zijn werkgevers vaker bereidt extra inspanningen te willen doen om het werk aan te passen aan de beperking. Met alternatieve hulpmiddelen hoeft het niet kunnen horen van signalen in de meeste werksituaties geen grote belemmering meer te zijn.
Sandra: Zo valt er zowel aan de werknemer- als aan de werkgeverskant eerst wat te ‘sleutelen’ voordat we tot een succesvolle match kunnen komen. Onze databank breidt zich steeds verder uit, zowel met werkzoekenden als werkgevers. We hebben functies voor starters en seniors. Ctalents is regelmatig aanwezig op beurzen, waar we werkgevers stimuleren om ook mensen met een auditieve of visuele uitdaging kans te laten maken op een baan binnen hun bedrijf. Het besef dat visueel en auditief uitgedaagden een betaalde baan kunnen hebben is gelukkig inmiddels wel doorgedrongen tot de meeste werkgevers. Er wordt echter nog veel in hokjes gedacht: ‘auditief beperkten kunnen alleen inpakwerkzaamheden verrichten, en visueel beperkten worden allemaal telefonist’. Er zijn natuurlijk ook slechthorenden en slechtzienden die graag in bijvoorbeeld het bankwezen, de kinderopvang, horeca of ziekenhuis willen werken. Voor Ctalents is de vraag wat onze kandidaten allemaal kunnen, net zo belangrijk als de vraag wat ze zelf graag voor werk willen doen en of zij daar voldoende op zijn voorbereid.
Tijdens gesprekken met potentiele werkgevers ontstaan soms ook fantastische nieuwe ideeën. Zo hebben wij samen met de ABNAmro-bank hypotheekadvies in gebarentaal ontwikkeld, waar natuurlijk enkele van onze gebarentaalvaardige kandidaten zijn gaan werken.
Is er nog begeleiding na de geschikte match tussen werkgever en werknemer?
Sandra: Zeker! Wij bieden ook op het werk begeleiding, bijvoorbeeld door een bijeenkomst te organiseren waarin alle mogelijke struikelblokken worden besproken. Op welke de gezamenlijke pauze ook gezellig kan zijn voor de nieuwe dove collega. Of hoe het team omgaat met powerpoint-presentaties met een nieuwe collega met een verminderd gezichtsvermogen. Wij noemen het wel de roze olifant-sessies; niet te serieus, maar juist met een knipoog mogelijke problemen bespreken. Gemaakte afspraken over de omgang vervagen snel, en door deze sessies kan de werknemer zijn collega’s er weer even op een luchtige manier attenderen.
Ook werken we met buddy’s; dit zijn horende of ziende collega’s die al op de werkplek werken. De buddy kan de nieuwe collega wegwijs maken op de werkplek. We weten uit ervaring dat kleine dingen veel winst opleveren, zoals het even aantikken van een dove collega’s als de pauze begint.
Daarnaast organiseert Ctalents terugkomdagen, waarop onze oud-kandidaten die nu werkzaam zijn ervaringen uitwisselen over allerhande onderwerpen.
Karin: En op die drukbezochte terugkomdagen wordt vaak een workshop gegeven over nieuwe hulpmiddelen, bijvoorbeeld door Hoorexpert. Voor zowel Ctalents als de werkenden is het belangrijk om op de hoogte te blijven van nieuwe ontwikkelingen en mogelijkheden. Wij kunnen bijvoorbeeld werkplekken aanpassen bij aanvang van een contract. Maar een gehoorverlies kan in de loop der tijd verslechteren, waardoor pas op een later tijdstip een aanpassing nodig is. Hierbij kun je denken aan een balieringleiding, solo-apparatuur of een aangepaste telefoon. In grote kantoren en magazijnen verzorgen wij technische aanpassingen op maat, bijvoorbeeld aanpassingen aan machines zodat geluidssignalen van de machine worden omgezet in voelbare trillingen of zichtbare flitsen. Op vrijwel alle vraagstukken kunnen we een oplossing bedenken en uitvoeren.
Bij het starten van een nieuwe baan denk je niet snel aan de brandveiligheid. Maar voor iemand die slechthorend of doof is, is dit wel van belang. Wat doe je als je het brandalarm niet kunt horen; vertrouw je erop dat een ander je een seintje geeft? In paniek kunnen mensen zich anders gedragen, en zelfs vergeten dat hun dove collega gewaarschuwd moet worden. Met een waarschuwingssysteem is dit probleem snel opgelost.
Sandra: Ook na een aantal jaar kunnen we weer intensief contact hebben met een oud-kandidaat. Net als iedereen willen mensen met een visuele of auditieve uitdaging na een paar jaar ook eens iets nieuws doen, of een stap maken in hun carrière. Wij kunnen begeleiding bieden in de overstap naar een senior-functie binnen het bestaande bedrijf of daarbuiten.
Waar kunnen lezers terecht voor meer informatie?
Karin: Op onze website www.hoorexpert.nl is algemene informatie te vinden over werkplekaanpassingen, wek- en waarschuwingssystemen, ringleidingen en andere hulpmiddelen. Vragen kunnen worden gemaild naar karin@hoorexpert.nl
Sandra: Ik maak graag van de gelegenheid gebruik om alle slechthorende en dove werkzoekenden op te roepen zich aan te melden op onze website www.ctalents.nl. Werkgevers die interesse hebben in het werven van kandidaten kunnen tevens op onze site informatie vinden en zich aanmelden.
